Obezite tıp dünyasında çağımızın hastalığı olarak nitelendirilir. Uygulamanın bu şekilde nitelendirilmesinin nedeni günümüz insanlarında özellikle Batı ülkelerinde ve Orta Doğu’nun batı kısmında yoğun şekilde obezite hastasının olmasıdır.
Bu durumun en büyük nedeni bireylerin artık yemek yapmaya vakit ayırmaması ve paket gıdalara, çabuk hazırlanan donmuş gıdalar ile fast food türü yiyeceklere yönelmesidir.
PEKİ, OBEZİTE CERRAHİSİ NEDİR?
Fazla kilolu hastaların kilo vermesini ve yeniden sağlıklı bir sindirim sistemine sahip olabilmesi için bariatrik cerrahi ya da diğer adı ile obezite cerrahisi tekniğine başvurulmaktadır.
Bu uygulama sonrasında sonuçlar kesin ve kalıcıdır. Ancak kişinin yeniden obezite problemini yaşamaması adına beslenme düzenine ve besin seçimine gereken özeni göstermesi gereklidir.
Elbette, bu durum sağlıklı veya sağlığını herhangi bir şekilde kaybetmiş olan tüm bireyler için geçerli bir durumdur.
Yaşam kalitesini arttırmak adına yapılan farklı teknikler ile laporoskopi yöntemi sayesinde fazla kilolardan kurtularak obezite probleminin çözülmesi mümkün hale gelmiştir.
Operasyonun başarı oranının artması adına kişi düzenli egzersiz yapma alışkanlığı da edinmelidir.
OBEZİTE CERRAHİSİ KİMLERE YAPILABİLİR?
Obezite hakkında merak edilen sorulardan biri de obezite cerrahisi kimlere yapılabilir, şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Uygulama ne yazık ki obezite problemi olan tüm bireye yapılamaz.
Bu kriterleri taşıyan bireylerde de gerekli tüm sağlık taramaları yapılır. Ardından kişinin kendisine operasyon sonrası dönemde ne derece dikkat edeceği de tartılır.
Uygulamanın yapılabilmesi için gerekli kriterler:
- Kişinin 18-65 yaş aralığında olması gereklidir.
- Hastanın vücut kitle indeksi (BMI) 40 ve üzer bir değerde olmalıdır.
- Hastanın vücut kitle indeksi (BMI) 35-40 arasında ve obezite problemi yüzünden kalp, diyabet, yüksek kolesterol ya da uyku apnesi gibi durumları varsa bu sorunlardan kurtulmak adına yapılabilir.
- Hastanın hormon dengesinde herhangi bir şekilde bozukluk olmaması gereklidir.
- Hastada madde bağımlılığı ya da alkol bağımlılığının olmaması gereklidir.
- Hastanın 5 yıl ve daha fazla süre ile obez bir birey olması gereklidir.
- Hastanın 5 yıl ve fazlası süreç içerisinde birkaç tane diyet ya da egzersiz metodu deneyerek kilo verme girişiminde bulunmuş ama herhangi birinden sonuç alamamış olması gereklidir.
OBEZİTE CERRAHİSİ HAZIRLIK SÜRECİ
Obezite cerrahisi hazırlık sürecinde olan hastaların mutlaka bu dönemi atlatmaları gerekmektedir. Bu dönemi başarılı şekilde geçiren bireylerde operasyonun başarı düzeyi de aynı şekilde seyredebilmektedir.
Hastanın bu dönemde kardiyoloji uzmanı, iç hastalıkları uzmanı, endokrinoloji uzmanı ve psikiyatr tarafından değerlendirilmesi gereklidir.
Ardından tüm bu birimlerdeki hekimlerin verdikleri karara bağlı olarak kişinin fiziki ve mental yapısının operasyon için yeterli düzeyde olup olmadığı kontrol edilir.
Kişide eğer obezite probleminin yanı sıra mide fıtığı vb. başka bir durumun varlığı tespit edilirse cerrahi teknik bu duruma bağlı şekilde seçilir.
Örnek olarak, obezitenin yanı sıra kalp hastalığı olan bireylerde tüp mide ameliyatı diğer operasyonlara göre daha uygun bulunur.
Bu sayede hastanın daha hızlı ayağa kalkması beklenir.
Kişide bunların yanı sıra;
- Var olan diğer hastalıkların neler olduğu,
- Yaşı,
- Önceden geçirdiği operasyonlar,
- Tüm kan değerleri,
- Böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının nasıl olduğu,
- Aile bireylerinde kalıtsal olabilecek hastalıkların olup olmadığı,
- Kanama bozukluğu vb. bir durumunun olup olmadığı gibi operasyona engel teşkil edebilecek herhangi bir durumun var olup olmadığına bakılmaktadır.
OBEZİTE CERRAHİSİ NASIL YAPILIR?
Obezite cerrahisinde uygulanan farklı teknikler bulunur. Bu tekniklerden hangisinin uygulanacağı hekim tarafından tamamen kişiye özel şekilde tespit edilir.
Ardından operasyona hazırlık süreci başlar ve kişiye dikkat etmesi gereken unsurlar hakkında bilgi verilir.
Uygulamada kullanılan yöntemler arasında artık mideye kelepçe takma yöntemi pek de tercih edilmemektedir. Bunun nedeni bu operasyonlar tek seferlik bir işlem iken kelepçe tekniğinde kişinin beklenen, sağlıklı kilosuna ulaştıktan sonra kelepçenin çıkarılması için de ameliyat olmak zorunda kalmasıdır.
Peki, obezite cerrahisi nasıl yapılır?
Obezite cerrahisi teknikleri;
Bu operasyonda midenin üst kısmındaki daha geniş hacimli yerin alt kısımdaki ince hacimli yere eşit şekilde bir tüp boru gibi küçültülmesi hedeflenir.
Operasyon sonrasında kişinin mide hacmi ciddi anlamda küçülmüş olur ve kişi kısa sürede doyar.
İşlem genel anestezi tekniği ile uygulanmaktadır.
RNY Gastrik Bypass 1956 yılından beri yapılan hemen hemen en eski obezite ameliyatıdır. Günümüzde bazı ülkelerde ve kimi cerrahların obezitede ilk tercih ettiği ameliyattır.
Bu tekniğin adı her ne kadar mide bypass tekniği olsa da bypass yapılan organ sadece mide değil aynı zamanda ince bağırsağın bir bölümüdür.
İşlem laporoskopik olarak gerçekleştirildiğinden herhangi bir komplikasyonun gelişmesi riski en alt düzeydedir.
Bu hastalarda emilimin bozulması nedeni ile nadir de olsa vitamin seviyelerinde azalma görülebilirse de ağız yoluyla alınacak ilaçlar ile bu sorun kolayca çözülür. Standart RNY Gastrik Bypass ameliyatında kalıcı vitamin mineral eksikliği görülmez.
Mini Gastrik Bypass Tekniği
Bu operasyonda tüp şeklinde hazırlanan 10-15 cm uzunluğundaki mideye ince bağırsağın bir parçası getirilerek birleştirilmesi ile yapılan tekniktir.
Bu operasyon genellikle vücut kitle indeksi (BMI) aşırı fazla olan bireylerde uygulanmaktadır. Operasyon sonrası süreçte bu vakaların hastanede diğer vakalara göre daha uzun süre kalması gereklidir.
Operasyon sonrası dönemde sıkı bir diyetisyen kontrolü ve endokrinolog kontrolü gereklidir. Bireyin tüm kan değerleri sıkı takip altında olmalıdır.
Operasyon sonrasında ishal görülmesi sık karşılaşılan bir yan etkidir. Bu da vücutta elektrolit dengesinin hassaslaşmasına neden olabilir.
Obezite Cerrahisi İyileşme Süreci
Obezite cerrahisi iyileşme sürecinde hastaların sağlıklarına dikkat etmesi ve artık önceki hayat tarzlarını terk ederek kendilerine gereken özeni göstermeleri beklenir.
Bu hastaların operasyon sonrası süreçte hayatlarında yaptıkları köklü değişiklik sonrası zorlanma ihtimallerine karşın psikolojik desteğe de ihtiyaçları olabilir. Bu nedenle psikoterapi desteği ile motivasyonlarını yüksek tutabilirler.
Obezite cerrahisi iyileşme süreci erken dönem ile geç dönem şeklinde iki ana başlıkta incelenebilir.
Erken dönem operasyon sonrası 1,5 yıllık bir süreci kapsar. Geç dönem ise bu 1,5 yıl sonunda başlar ve kilo verme eyleminin durmasına kadar devam eder.
Erken Dönem
Bu dönemde hastanın zararlı yemek alışkanlıklarında farkındalık yaratma dönemidir. Kişi yaptığı hataları anlar ve onlardan vazgeçer.
Kilo verirken de sağlıklı bir kilo kaybı hedeflenir. Geç dönemde verilen kiloların geri dönmemesi için bu dönemin tüm alışkanlıkları kişinin hayatının sonuna kadar devam etmelidir.
Bu dönemde kişi kendine uygun diyet ve en uygun egzersiz yöntemlerini deneyerek keşfetmelidir. Ardından kalıcı bir program yaparak bunu hayatına uygun şekilde entegre etmelidir.
Tedavide başarının en önemli kriterleri disiplin, özveri, kararlılık ve sebat etmektir.
Geç Dönem
Geç dönemde artık kişi kendine özel bir egzersiz planı ve yemek düzeni oturtmuştur. Bu dönemde bazı hastalar başarısızlık ile karşılaşabilir ve verdiği kiloları geri alabilir.
Buna izin vermemek için beslenme uzmanı, psikolog ve obezite cerrahisini uygulayan hekim ile sürekli iletişim halinde olmak önemlidir.
Zaman ilerledikçe kişi iştahını daha rahat kontrol edebilir hale gelir. Bunun en büyük nedeni bozulmuş olan şeker metabolizmasının ve vücudun genel metabolizmasının yeniden düzene girmesi ve sağlıklı bir yapıya kavuşmaya başlamasıdır.
Bu dönemde başarılı olan bir kişi hayatının sonuna kadar sahip olduğu kilosunu koruyabilir.
